باقری با تاکید بر این که روند مذاکرات هستهیی در گذشته و اکنون با یکدیگر به هیچوجه قابل مقایسه نیست اظهار کرد: در دوره گذشته ما مذاکره نداشتیم. منافع و امنیت ملی ما مخدوش و صدمه دید. واژههای مجعولی مثل «تعلیق» را پذیرفتیم که موجب ارجاع ما به شورای امنیت شد. ما با پذیرش واژه تعلیق و اجرای آن به این مساله مشروعیت دادیم و صرفا به خاطر شکستن تعلیق از شورای حکام به شورای امنیت، موضوع ایران ارجاع شد.
وی ادامه داد: در دوره گذشته عرصه فنی به طور کلی تعطیل شد و در نهایت طرف مقابل به ما گفت که کل چرخه سوخت را جمع کنیم. این موضوعی است که آقای روحانی در کتابش به نام "امنیت ملی و دیپلماسی هستهیی" به آن اذعان کرده است.
این عضو تیم مذاکرهکننده هستهیی کشورمان خاطرنشان کرد: سرنوشت آن دوره (دوره گذشته مذاکرات هستهیی با سه کشور اروپایی) ناکام مانده و دورهای نیست که خدای ناکرده بخواهیم به آن دوره رجعت کنیم. ملت ما هوشمند است و اگر برخی خواب و خیالی در سر دارند، ملت در آینده آنها را بیدار خواهد کرد.
باقری در پاسخ به دانشجویی مبنی بر این که ایران برای اعمال فشار در مقابل هجمه مخالفانش در عرصه بینالمللی چه اقداماتی را انجام میدهد؟ خاطرنشان کرد: ما از تمام توان خود استفاده میکنیم تا در این عرصه و قدرت وارد شویم. از جمله درباره فعالیتهای هستهیی رژیم صهیونیستی که عضو ان.پی.تی نیست و در حال اشاعه سلاح هستهیی است، از ابزارهای سیاسی و رسانهیی استفاده میکنیم تا آن را در انزوا قرار دهیم و حمایت سایر کشورها از جمله آمریکا را از این رژیم محدود سازیم و این از جمله دستورکارهای سیاست خارجی ماست.
وی در پاسخ به دانشجوی دیگر مبنی بر این که متاسفانه در فضای رسانهیی جای بحث و گفتوگو درباره "سیاست مقاومت" در برابر "سیاست سازش" در موضوع هستهیی خالی است، گفت: بله این حرف درستی است، اما چرا جامعه نخبه ما هیچ حرفی در این زمینه نمیزند. تمامی بحثی که من امروز در دانشگاه داشتم، از موضوعات علنی و روشن است که در یک کتاب منتشر شده. برخی که به این موضوع علاقه دارند، چرا به خود زحمت نمیدهند و بر روی آن مطالعه نمیکنند.
وی افزود: آن چه که من گفتم نقد کوچکی بود براساس حرفهای کسی که خودش در آن دوره مسوول بوده است. در هر حال قبول دارم که باید افکار عمومی را نسبت به اقدامات و سیاستها توجیه کرد و به آنها توضیح داد و در رسانهها به این مساله بیشتر پرداخته شود.
معاون جلیلی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که با وجود انتقادها به دوره گذشته، چرا روند آن دوره متوقف نشد؟ گفت: متاسفانه بعضا گزارشهای نادرست و غیرواقعی برای برخی جاها تهیه میشود و از آن به عنوان مستند نام برده میشود. مثلا در همین کتاب آقای روحانی در یک گزارش یک جور میگوید و در جای دیگر طور دیگری آن را بیان میکند. او در گزارشی که آخر فروردین 84 ارائه میکند، در بخشی اطمینان میدهد که روند موضوع هستهیی ایران یکی، دو سال طول میکشد اما در جای دیگر که در همین کتاب آمده است، میگوید پروندهای که 18 سال در آن مخفیکاری شده است، نمیتوان یکی، دو ساله حل و فصل کرد.
باقری در پاسخ به سوال دانشجویی که برخی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آینده بهصراحت از تغییر در دیپلماسی هستهیی و روندی که در چند سال گذشته پیگیری شده است، صحبت میکنند، اظهار کرد: نمیتوانم در این باره چیزی بگویم چرا از خود آنها سوال نمیکنید که اگر روند سالهای اخیر را قبول ندارند، ایدهشان چیست و میخواهند چه چیز را تغییر دهند؟ اگر کسی ایده جدید دارد، بیان کند و نقد شود و اتفاقا دانشگاه بهترین مکان برای این مساله است.
وی گفت: روشنگری جامعه دانشگاهی و نخبه ما اجازه نمیدهد که افراد از جمله نامزدها حرف مبهم بزنند و اساسا در عرصه بودن دانشجویان و جوانان به همین معناست.
این عضو مذاکره کننده تیم هستهیی کشورمان با اشاره به این که بنده اظهارات مختلف نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را دارم که متاسفانه حرفهای کلی را بیان میکنند، خاطرنشان کرد: برخی میگویند 20 درصد را میتوان داشت اما تحریم نشد. یا این که هنر این است که هستهیی شویم بدون قطعنامه. بله من هم میگویم هنر این است که بجنگیم اما از دماغ کسی خون نیاید، اما چگونه.
باقری خاطرنشان کرد: وقتی خوب نگاه میکنیم و تا ته داستان را میرویم، میبینیم همان تیمی که همان بلا را سر کشور در آورد، عقبه این آقایان (برخی نامزدها) دارند کار میکنند.
وی درباره برخی دیدگاهها و نظرات مبنی بر تعدیل روند گفتوگوها و کوتاه کردن زمان مذاکرات در پاسخ به دانشجویی دیگر اظهار کرد: اگر ته ذهن این افراد از معنای تعدیل این است که به گذشته برگردیم، دیگر نیازی به مذاکره نیست. ما که دوره گذشته را تجربه کردهایم، چرا باید دوباره آن را تجربه کنیم. باید از کسانی که طرف مردم هستند در انتخابات (کاندیداها) بخواهیم که بیایند و به مردم واضح توضیح دهند که میخواهند چه کار کنند. یکی یا مهمترین موضوع سیاست خارجی ایران، موضوع هستهیی است. باید یک نسخه عملی در این باره ارائه دهیم.
این دیپلمات کشورمان درباره تاثیر زمان مذاکرات گفت: روند مذاکرات یک موقعی به ضرر ما بود وقتی که فعالیتهای هستهییمان را تعلیق کردیم و آنها به ما فشار میآوردند اما الان زمان به ضرر ما نیست. اما اگر به ضرر ما باشد به ضرر آنها هم هست. اگر آنها فشار میآورند ما هم از طرفی داریم پیشرفت فنیمان را میکنیم.
وی تاکید کرد: پیشرفتهای فنی ما با قوت در چارچوب تعهداتمان ادامه دارد و معتقدم روند انتخابات و نتیجه آن روند پیشرفت فنیمان را تقویت خواهد کرد.
بر اساس گزارش ایسنا، باقری با بیان این که ما واقعیتی در عرصه سیاست خارجی با موضوع هستهیی مواجهیم که بیش از 10 سال است روند آن ادامه دارد، گفت: در این زمینه دو نگرش تجربه شده است. نگرشی که از آن به عنوان «سازش» و دیگری «مقاومت» نام برده میشود. من در سخنان امروزم در جمع شما به دنبال آن هستم که پیامدهای این دو نگرش را بازگو کنم و در این راستا میخواهم به برخی ابهامات و سوالات در جامعه براساس مستندات پاسخ بدهم.
وی تاکید کرد: من ترجیح میدهم از دیپلماسی هستهیی دوره اصلاحات به عنوان دیپلماسی هستهیی «گذشته» نام ببرم و دوره جدید را به نام «مقاومت» بنامم.
باقری در ادامه به برخی از سوالها و ابهامات موردنظرش اشاره کرد و گفت: ما نمیخواهیم خدای نکرده برخی آگاهانه یا ناآگاهانه پسرفتها را در گذشته را به عنوان پیشرفت جا بزنند و آن را تعامل و گفتوگو جلوه دهند و پیشرفتها را به عنوان سرسختی و لجاجت معرفی کنند.
وی در نقد دیپلماسی هستهیی ایران در دولت اصلاحات و مسوولیت حسن روحانی به کتابی که وی در سال گذشته با عنوان "امنیت ملی و دیپلماسی هستهیی" منتشر کرده است اشاره و گفت: بحث من در نقد دوره گذشته شخصی نیست بلکه مبتنی بر مستنداتی است که آقای روحانی در کتابشان به آن اشاره کرده است.
این عضو تیم مذاکرهکننده هستهیی کشورمان سوالات و ابهامات را به این شرح بیان کرد: آیا روند گذشته دیپلماسی هستهیی تحت اشراف و تایید مقام معظم رهبری بوده است یا خیر؟ باقری در این باره گفت: متاسفانه همه این ناکامیها را خیلیها که متولی آن بودند، به طور ظالمانهای به مقامات عالی نظام به ویژه مقام معظم رهبری منصوب میکنند.
وی در ادامه سوالات دیگر را اینگونه تشریح کرد: روند گذشته موفق بوده است یا خیر؟ آیا در گذشته واقعا مذاکراتی بین ایران و سه کشور اروپایی صورت گرفته است؟ در گذشته چه امتیازی از طرف اروپاییها گرفته شده است؟ منافع و امنیت ملیمان در گذشته تامین شد یا خیر؟
باقری تاکید کرد: من در صحبتهای امروزم درباره عملکرد دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی صحبت نمیکنم و عمدتا به عملکرد گفتمانی میپردازم که در گذشته در بحث هستهیی وجود داشت. همچنین در این زمینه از کتابی که آقای روحانی در این زمینه سال گذشته منتشر کرد، استفاده میکنم. این که مطالب منتشر شده در این کتاب خلاف واقع است یا نه، در اینجا مورد بحث من نیست.
وی همچنین تاکید کرد: در این جلسه بنا ندارم ناگفتهای را بیان کنم، بلکه بیشتر به ناشنیدهها میپردازم. هدف اصلی این است که پردهها را از روی ابهامها برداریم. برخی در این ایام (انتخابات ریاست جمهوری یازدهم ایران) برخی عبارتهای مبهم را مطرح و سوالاتی را ایجاد میکنند و در روند «مقاومت» خواسته یا ناخواسته تاثیر میگذارند. مثلا این که گفته میشود خوب است که 20 درصد را داشته باشیم اما قطعنامه نگیریم. باید دید این حرف چقدر با واقعیت منطبق است.
معاون جلیلی در ادامه سخنانش که با استفاده از پاورپوینت و اسلاید ارائه شد، فرآیند مذاکرات هستهیی را به دو دوره مذاکرات با سه کشور اروپایی (انگلیس، آلمان و فرانسه) و مذاکرات با 1+5 (انگلیس، فرانسه، آمریکا، چین، روسیه و آلمان) تقسیم کرد و در ادامه به طور مفصل به مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی پرداخت.
وی با اشاره به آغاز موضوع هستهیی ایران در مرداد 1382 و تصمیم ایران برای تعامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سفر مدیرکل آژانس به ایران، تصریح کرد: در حالی که ایران مسیر تعامل با آژانس را انتخاب کرده بود و پذیرفته بود که اجرای پروتکل الحاقی را محقق کند، اولین قطعنامه علیه ایران در شورای حکام با اجماع به تصویب رسید. در این قطعنامه بحث تعلیق فعالیتهای غنیسازی و بازفرآوری و اجرای بدون قید و شرط پروتکل الحاقی بیان شده بود. بعد از آن طرف ایرانی وارد مذاکره با سه کشور اروپایی شد که نتیجه آن توافق سعدآباد بود.
باقری افزود: تیم هستهیی گذشته معتقد بود که میخواهد از مسیر مذاکره با سه کشور اروپایی کشور را از ورود به شورای امنیت برهاند و همچنین معتقد بود آن چه که در قطعنامه اول شورای حکام درباره ایران آمده است، شدید است و نمیتوان به آن تن داد.
وی خاطرنشان کرد: در توافق سعدآباد ایران همه تکالیف مربوط به معاهده منع اشاعه را بدون این که تعهدی از سوی آژانس ارائه شود، پذیرفت. همچنین درباره امضای پروتکل الحاقی و آغاز روند تصویب آن در مجلس و تعلیق همه فعالیتها مطابق تعریف آژانس تعهد داد. در مقابل سه کشور اروپایی تعهد دادند که ایران از انرژی صلحآمیز هستهیی حق برخورداری دارد. همچنین آنها اعلام کردند اگر ایران نگرانیهای بینالمللی را رفع کند که مشخص نیست این نگرانیها چیست و چگونه باید آنها را رفع کرد، ایران میتواند انتظار دسترسی آسان به تکنولوژیهای پیشرفته را داشته باشد.
معاون جلیلی خاطرنشان کرد: سوالی که اینجا مطرح است، این که اگر قرار بود ما تعلیق را با سه کشور اروپایی بپذیریم چرا از اول با آژانس وارد بحث نشدیم؟
باقری با اشاره به پیام هشدارآمیز مقام معظم رهبری پس از توافق سعدآباد خاطرنشان کرد: ایشان در آن پیام عنوان کردند که اگر قرار باشد سنگر به سنگر عقب بیاییم و آنها جلو نیایند، این روند پذیرفته نیست و اجازه ادامه آن را هم نخواهیم داد.
وی با اشاره به امضای پروتکل الحاقی از سوی دولت در آذرماه 1382 گفت: پس از این اقدام دومین قطعنامه شورای حکام درباره ایران تصویب شد و چند ماه بعد با وجود این برخورد از سوی سه کشور اروپایی در اسفندماه 1382، مجددا با سه کشور وارد مذاکره شدیم و توافق بروکسل شکل گرفت که در آن تعلیق مونتاژ سانتریفیوژ و ساخت داخلی قطعات آن به علاوه تعهدات سعدآباد مورد پذیرش ایران قرار گرفت و در مقابل اروپاییها عنوان کردند که برای شناسایی تلاشهای ایران، تلاش میکنند. همچنین سه کشور تضمین میکنند که مدیرکل براساس پادمان جامع اگر صلاح بداند، درباره ایران گزارش دهد.
اروپاییها اصلا تعهدی به ما نداده بودند که بخواهند به آن عمل کنند
معاون جلیلی ادامه داد: آنها در تعهداتشان عنوان کردند که اگر ایران به همه تعهداتش عمل کند، راه را برای گفتوگو با ایران و توافق برای رسیدن به تضمینهای بلندمدت برای تولید برق هستهیی باز میکنند. این که گفته میشود اروپاییها به تعهدشان عمل نکردهاند، خب بندگان خدا اصلا تعهدی به ما نداده بودند که بخواهند به آن عمل کنند.
وی ادامه داد: 19 روز پس از توافق بروکسل سومین قطعنامه به پیشنهاد سه کشور اروپایی در شورای حکام به تصویب رسید. متاسفانه روند به گونهای پیش رفته است که تیم هستهیی ایران حتی از سه کشور اروپایی نخواسته که آنها از قطعنامه شورای حکام حمایت نکنند و یا بانی آن نشوند. آنها به چنین چیزی متعهد نمیشوند و کار خود را در عرصه تقابل پیش میبرند ما هم در عرصه فنی دستمان را میبندیم و صرفا تعامل میکنیم. اینجاست که باید این سوال را بپرسیم آیا ما داریم مذاکره میکنیم؟ این که طرف مقابل هرچه بگوید ما آن را بپذیریم و بعد یک اردنگی به ما بزند میشود مذاکره؟
وی گفت: متاسفانه با وجود این که به مدت دو سال ایران در این مقطع عضو شورای حکام بود، قطعنامههای تصویب شده علیه ایران با اجماع تصویب میشود. میبینیم که به نماینده ایران میگویند که از نشست هنگام تصویب قطعنامه خارج شود چراکه اگر مخالفت کند و یا رای مثبت ندهد، رویه آژانس را که مبتنی بر اجماع تصمیمات در شورای حکام است، مخدوش میکند، اما در دوره جدید دیپلماسی هستهیی اولین قطعنامهای که در شورای حکام علیه ایران به رای گذاشته میشود بدون اجماع و با یک رای مخالف ونزوئلا به تصویب میرسد. همینطور در آخرین قطعنامهای که علیه ایران در شورای حکام تصویب شده است، از 35 عضو، 10 عضو رای منفی دادهاند و این موفقیت بزرگی بود.
باقری تاکید کرد: متاسفانه در دوره گذشته خودمان علیه خودمان به اجماع به شورای حکام میپیوستیم.
وی در ادامه سخنانش با اشاره به توافق پاریس و پیشنهاداتی که دو طرف ارائه کردند، گفت: پیشنهاد ما این بود که به عنوان یک اقدام دیگر برای اعتمادسازی داوطلب تعلیق کلیه فعالیتهای غنیسازی و بازفرآوری را به اجرا در آوریم و همین مساله باعث میشود که توافق پاریس صورت گیرد. در توافق پاریس، توافق بروکسل نقض اما بر روی توافق سعدآباد تاکید میشود. در این توافق میپذیریم مادامی که مذاکرات پیش میرود، تعلیق همه فعالیتهای مرتبط با غنیسازی ادامه پیدا کند.
معاون جلیلی افزود: طرف اروپایی در مقابل تعهد میدهد که از گزارشدهی مدیرکل در چارچوب پادمان درباره ایران، برای پیوستن ایران به گروه کارشناسی چندجانبه تولید سوخت، مذاکرات میان ایران و اتحادیه اروپا برای تجارت و همکاری و نیز مذاکرات برای الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی حمایت کند. همان طور که میبینید، عملا هیچ چیز را طرف اروپایی به عنوان تعهد نمیپذیرد و ما هم از او نمیخواهیم که حداقل قطعنامهای علیه ما در شورای حکام صادر نکند.
این عضو تیم مذاکرهکننده هستهیی کشورمان که از سال 86 به تیم هستهیی ایران به مدیریت سعید جلیلی پیوسته است، درباره «ضمانتهای عینی» که مورد پذیرش تیم گذشته قرار میگیرد، گفت: طرف اروپایی از ما تضمین عینی میخواهد اما در مقابل ما از آنها «ضمانت محکم» میگیریم. براساس ضمانت عینی یعنی اگر قرار باشد این جلسه ساعت سه تمام شود و تمام نشود، درها را میبندیم و چراغ را خاموش میکنیم و میکروفن را نیز قطع میکنیم. در حالی که ضمانت محکم چنین چیزی نیست. از سویی ما افتخار میکنیم از این که ایران در گروه کارشناسی چند جانبه تولید سوخت شرکت کرده است، گروهی که نتیجه بحثش این است که ما و هیچ کشوری از آن به بعد، چرخه سوخت نداشته باشد.
باقری با اشاره به دیدار روحانی با ژاک شیراک، گرهاد شرودر و وزیر خارجه آلمان گفت: در سفر مسوول پیشین دیپلماسی هستهیی ایران به فرانسه و آلمان، آنها به صراحت عنوان میکنند که تضمین عینی به معنای شروع نکردن غنیسازی است. پس از این سفر آقای روحانی نامهای به سه وزیر اروپایی مینویسد و در آن میگوید که درک ایران از توافق پاریس این است که حقوق هستهیی ایران شناسایی شود و این که سه کشور اروپایی در توافق پاریس تعهد دادند پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع نخواهد شد و این تعهد پابرجاست، در حالی که اصلا چنین تعهدی از سوی اروپاییها در چارچوب توافقنامه پاریس داده نشده بود.
وی خاطرنشان کرد که آنها در پاسخ میگویند که انتظاراتتان را بگذارید در کوزه و آبش را بخورید. اساسا آنها مفهوم تضمین عینی را این گونه بیان میکنند که ایران باید برنامه هستهییاش را به جایی برساند که اگر بخواهد منحرف شود هم نتواند و این زمانی است که ایران حتی دانش هستهیی هم نداشته باشد.
باقری ادامه داد: یکی از مسوولان وقت اروپایی در یکی از نشستهای مذاکرات درباره بحث تعلیق به ساعتی که در اتاق بوده است اشاره میکند و میگوید اول باید جلوی حرکت عقربههای ساعت را بگیرید که همان تعلیق فعالیتهاست و دوم باید اجزای این ساعت را از هم جدا کنید و سپس به سیگاری که در دستش بوده است اشاره میکند و سیگار را در زیرسیگاری فشار داده و خاموش میکند و میگوید سوم باید همه چیز را اینگونه تخریب کنید.
وی تاکید کرد: تیم هستهیی گذشته ابتدا میگوید مذاکره میکند تا قطعنامه شورای حکام اجرا نشود، اما بعد به جایی میرسیم که تمام فعالیتهای غنیسازی را تعلیق میکنیم و هیچ تعهد ملموسی را نیز اروپاییها متقبل نمیشوند.
وی با اشاره به دیدارش با معاون سولانا در مرداد 1387 گفت: کوپر در آن ملاقات به من گفت که ما اشتباه کردیم که در پیشنهادمان به موضوعاتی از جمله فراهم کردن کار برای متخصصان و کارگران ایرانی که در زمینه هستهیی فعالیت میکنند، اشاره کردیم. آن زمان هرچه ما میگفتیم، شما میپذیرفتید. جالب است که او در این رابطه عذرخواهی میکند ولی کسانی که این بلاها را سر ملت ایران آوردند، طلبکار هم هستند. حتی البرادعی در کتابش به این مساله و پیشنهادی که اروپاییها به ایران میدهد، اشاره میکند که این پیشنهاد علاوه بر این که لحن توهینآمیز و متکبرانهای داشت، ناچیز هم بود. آقای روحانی در مرداد سال 84 به البرادعی نامهای مینویسد و پیشنهاد اروپا به ایران را توهین به ملتمان میخواند و خواستار عذرخواهی سه کشور اروپایی از ملت ایران میشود اما باید گفت کسانی که اروپاییها را به اینجا کشاندند باید پوزش بخواهند نه آقای البرادعی.
وی مذاکرات قبلی را مذاکره ندانست و گفت: این که منافع یک کشور را به تاراج بگذارند، میشود مذاکره یا تامین منافع ملت مذاکره است.
وی با طرح این سوال که گفته میشود روند گذشته با اذن مقام معظم رهبری بوده است، گفت: آقای روحانی در کتابش عنوان میکند قبل از آن که مذاکرات سعدآباد شکل گیرد، جزییات را با رهبری مطرح و با تعلیق غنیسازی در حد گازدهی ایشان موافقت میکنند. براساس صحبتهای آقای روحانی در این کتاب، باید پرسید که در سعدآباد چه شد؟ دولت ایران داوطلبانه تصمیم گرفت همه فعالیتهای غنیسازی را براساس تعریف آژانس تعلیق کند. مقام معظم رهبری در مقام عمل فقط تعلیق گازدهی را موافقت کردند پس چرا در بیانیه سعدآباد طور دیگری عنوان شد.
تیم گذشته خرابکاریهای خودشان را به مقامات عالی منصوب میکنند
معاون جلیلی در ادامه خطوط قرمز نظام در دوره گذشته را 10 مورد عنوان کردند که بنا به روایت حسن روحانی در کتابش، از این 10 خط قرمز در پیشنهاد ایران که قبل از مذاکرات پاریس ارائه میشود، تنها سه خط قرمز مدنظر قرار میگیرد و اروپاییها هم همان سه تا را قبول میکنند. چگونه است که تیم گذشته خرابکاریهای خودشان را به مقامات عالی به این شکل منصوب میکنند. نظام شروطی را برای توافق پاریس میگذارد که هفت شرط است. اما در توافق پاریس، تنها چهار شرط مدنظر قرار میگیرد. سوال این است که چرا همه خطوط قرمز تعیین شده در این بیانیه لحاظ نمیشود.
معاون امنیت بینالملل دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در ادامه سخنانش در دانشگاه تهران، با اشاره به آغاز مذاکرات ایران و 1+5 از مقطعی که کاترین اشتون به عنوان نماینده 1+5 در مذاکرات شرکت کرد، گفت: در آذرماه 1389 در "ژنو 3" ایران پیشنهادی را مطرح کرد با عنوان گفتوگو برای همکاری که در مقابل راهبرد دو مسیر «گفتوگو و فشار» 1+5 قرار داشت.
وی افزود: در "استانبول 1" در بهمن 1389 مذاکرات تحتالشعاع موضوع سوخت راکتور تهران قرار داشت. پیش از این مذاکرات ما با آژانس مساله سوخت راکتور را مطرح کردیم اما آنها پیشنهاد دادند که به جای فروش سوخت، آن را تبادل کنیم؛ یعنی سوخت با غنای پایین بدهیم و سوخت 20 درصد بگیریم که در نهایت این مساله به نتیجه نرسید و ما به سمت تولید سوخت 20 درصد و صفحه سوخت حرکت کردیم. در این مذاکرات آقای جلیلی اعلام کرد که ایران میخواهد معاهده ان.پی.تی به عنوان مبنای همکاری قرار گیرد و طرف مقابل دست از خصومت و خشونت با ایران بردارد.
باقری تصریح کرد: آنها با این رویکرد منطقی ایران مخالفت کردند و گفتند ایران برای مذاکرات پیششرط گذاشته است در حالی که اینگونه نبود. در "استانبول 1" اشتون در پایان نشست اظهار کرد که ما نمیتوانیم پیششرطهای شما (ایران) را بپذیریم. ما ایدههایمان را روی میز گذاشتیم، درها و خطوط تلفن برای تماس شما باز است. آنها فکر میکردند که ما نمیتوانیم سوخت 20 درصد را به دست آوریم.
این عضو تیم مذاکرهکننده هستهیی کشورمان در ادامه خاطرنشان کرد: آقای جلیلی هم در جمعبندی خود در آن نشست، اظهار کرد که هرگاه ارادهای صورت گرفت که حقوق ایران (بر مبنای ان.پی.تی) پذیرفته شود و تقابل را (تحریمها) رفع کنید، درها و تلفنهای ما نیز باز است. بنابراین جلسه با ناراحتی و بدون خداحافظی دو طرف با یکدیگر پایان یافت.
مذاکره این نیست که آخرش همه کف بزنند؛ هدف از مذاکره تامین منافع ملت است
معاون جلیلی تاکید کرد: مذاکره این نیست که آخرش همه کف بزنند. هدف از مذاکره تامین منافع ملی است؛ چه با سلام و صلوات باشد یا دعوا مشکلی نیست. حدود 20 روز بعد خانم اشتون در نامهای به آقای جلیلی اعلام کرد که برای از سرگیری مذاکرات آمادگی دارد. در این روند مهم چرخش طرف مقابل از سیاستهای مذاکراتیاش بود.
باقری با اشاره به مذاکرات "استانبول 2" و حضور وندی شرمن، نماینده آمریکا در گروه 1+5 اظهار کرد: نماینده آمریکا پیام اوباما به طرف ایرانی را در این نشست قرائت کرد، مبنی بر این که ما از حق ایران برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهیی حمایت میکنیم و ما نمیخواهیم ایران را مستثنی کنیم و در خلال صحبتهایش اشاره کرد که هدف ما (1+5) دستیابی به راه حل بلندمدتی است که حق ایران در آن به رسمیت شناخته شود و خانم اشتون هم به طور ضمنی چنین مطالبی را تایید کرد.
این عضو تیم هستهیی کشورمان با بیان این که عامل اصلی پیشرفت ایران در مذاکرات هستهیی پیشرفتهای فنی ایران بود، افزود: این در حالی است که در دوره گذشته تمامی پیشرفتهای فنیمان را تعطیل کردیم. ما سیاستمان را بر این قرار دادیم که در چارچوب مقررات و تعهداتمان با آژانس کار خود را ادامه دهیم و اجازه ندهیم با دست بسته مذاکره کنیم.
وی با اشاره به مذاکرات بغداد و پیشنهاد 1+5 به ایران که در سه فاز ارائه شد، گفت: در فاز اول تعطیلی فردو، توقف غنیسازی 20 درصد و انتقال مواد 20 درصد به خارج مطرح شده بود. در فاز 2 رسیدگی به غنیسازی 5 درصد و راکتور آب سنگین اراک مطرح بود و در فاز 3 اجرای قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت و رفع تحریمها قرار داشت، البته آنها برای شروع بیشتر بر روی فاز اول تاکید داشتند و در مقابل این اقدامات، مابهازاهایی را مطرح کرده بودند. از جمله همکاری در زمینه ساخت راکتور آب سبک و غیره که بسیار ناچیز، کوچک و نامتوازن بود.
باقری تصریح کرد: ما گفتیم اگر این اقدامات موجب رفع نگرانی 1+5 در فاز اول میشود، اما مابهازاهای پیشنهاد شده نگرانیهای ما که همان لغو تحریمها بود را رفع نمیکند. از این رو ما در مسکو پیشنهادی را تدوین و ارائه کردیم که در 5 گام طراحی شده بود و اعلام کردیم در مقابل انجام اقدامات در فاز یک مورد پیشنهاد آنها همه تحریمها باید لغو شود. آنها متوجه شدند که مابهازاهای ارائه شدهشان اشکال جدی دارد.
وی درباره همکاریهای فراتر از تعهدات از سوی ایران خاطرنشان کرد: ما در این زمینه مشکلی نداریم اما باید مابهازای خاص خود را داشته باشد که در پیشنهادمان در مسکو به آن اشاره شد.
معاون جلیلی با اشاره به مذاکرات "آلماتی 1" گفت: تحولاتی پیش از این مذاکرات اتفاق افتاد از جمله برگزاری جلسات کارشناسی و معاونان. همچنین تحریمهای اروپا، تشدید تحریمهای مالی و بانکی و گسترش تحریمهای یکجانبه از سوی غربیها را شاهد بودیم و از طرفی در این مقطع بیانات مقام معظم رهبری در 19 بهمن 1391 و نیز راهپیمایی 22 بهمن همان سال را شاهد بودیم که اثر جدی و ملموسی در عرصه گفتوگوها داشت.
باقری ادامه داد: آنها با تاخیر در مذاکرات میخواستند ببینند تشدید فشارها و تحریمها باعث عقبنشینی ایران میشود یا خیر؟ غربیها در "آلماتی 1" همان پیشنهاد بغدادشان را با کمی تغییرات ارائه کردند که از نظر ما تغییرات قابل توجهی بود. تاکنون محال بوده است که غربیها در خواستههایشان که به طور کتبی ارائه میکنند، تغییری صورت دهند اما این اتفاق در "آلماتی 1" افتاد.
این عضو تیم هستهیی کشورمان گفت: آنها از درخواست توقف غنیسازی به تعلیق غنیسازی آمدند. تعطیلی فردو را به کاهش آمادگی فردو تبدیل کردند و از درخواست انتقال درخواست مواد 20 درصد به خارج کوتاه آمدند و خواستند که مواد 20 درصد به پودر اکسید تبدیل شود یا به 5 درصد بازگردانده شود. تغییر مهم دیگر در مابهازاهای پیشنهادیشان بود. هروقت بحث تحریم میشد آنها میگفتند قطعنامههای شورای امنیت را باید اجرا کنیم. در حالی که ما این قطعنامهها را غیرقانونی میدانیم. همچنین هیچ وقت محدودیت زمانی قائل نمیشدند اما این بار به این مساله نیز وارد شدند.
وی اضافه کرد: این تحولات و تغییرات به نظر ما حاصل عنایت حق تعالی و حضرت ولی عصر و تدابی رهبری است. البته تدابیر مذاکرهکننده را هم نمیتوان نادیده گرفت.
معاون مذاکرهکننده ارشد هستهیی کشورمان با انتقاد از مذاکرات دوره گذشته گفت: اروپاییها آن موقع درخواست میدادند و شما امضا میکردید. چگونه است که الان ادعا میکنید که مذاکرهای صورت نمیگیرد.
باقری خاطرنشان کرد: مذاکرات "آلماتی 2" نشان داد که ما مرد مذاکره هستیم و آنها (1+5) هستند که مشکل دارند و باید بروند و با یکدیگر مشورت کنند. ما در "آلماتی 2" گفتیم که برخی موارد که در پیشنهاد آنها بود را با اصلاحاتی میپذیریم به شرطی که مابهازاهایش داده شود و نتیجه این شد که آنها بعد از مشورت با یکدیگر نتیجه را به ما اعلام کنند.
در پایان، تعدادی از دانشجویان نامههایی را به علی باقری دادند که در آن از سعید جلیلی خواسته بودند برای کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری اعلام حضور کند.